Je setpointgewicht resetten: de sleutel tot een duurzaam gezond gewicht
Veel mensen worstelen met blijvend resultaat bij afvallen. Een belangrijke verklaring daarvoor is het zogenaamde 'setpointgewicht' van je lichaam. In dit blogartikel leggen we uit wat het setpoint precies is, hoe je het kunt beïnvloeden en hoe het 3Care-programma daarbij kan helpen.
Inhoudsopgave:
- Wat is het setpoint?
- Hoe bepaalt je lichaam het setpoint?
- Wat is het gevolg van een verhoogd setpoint?
- Waarom het setpoint zo hardnekkig is
- Wat gebeurt er bij diëten?
- De rol van insuline, leptine en ghreline
- Mild en duurzaam veranderen
- Metabole flexibiliteit als sleutel tot setpoint-aanpassing
- Praktische tips voor coaches en cliënten
- Meer informatie
Wat is het setpoint?
Het setpointgewicht is een biologisch voorkeursgewicht van je lichaam; het is een soort instelpunt dat je lichaam aanhoudt voor je lichaamsgewicht. Vergelijkbaar met hoe een thermostaat de temperatuur regelt. Zodra je gewicht afwijkt van dit voorkeursgewicht (bijvoorbeeld als je veel bent afgevallen), dan mobiliseert je lichaam actief allerlei processen om terug te keren naar dit setpoint. Dit verklaart waarom veel mensen na een dieet snel weer aankomen of moeite hebben om blijvend af te vallen, ook wel het jo-jo-effect genoemd.
Hoe bepaalt je lichaam het setpoint?
Je initiële setpoint wordt grotendeels bepaald door een samenspel van genetica en vroege levensfactoren en zou normaal gezien op een gezond gewicht moeten liggen. Helaas (en gelukkig!) is je setpoint niet in beton gegoten. Onder invloed van omgevingsfactoren en leefgewoonten, zoals langdurig te veel eten, chronische stress en slaaptekort kan het setpoint ongemerkt verhogen. Ook hormonale systemen – zoals het leptine-, ghreline en insulinesysteem – spelen een cruciale rol. Vetweefsel geeft bijvoorbeeld signalen af die het setpoint negatief beïnvloeden. Meer hierover lees je in de artikelen Leptine en ghreline in balans met milde ketose en Bloedsuikerregulering.
Wat is het gevolg van een verhoogd setpoint?
Bij gewichtstoename en obesitas, als gevolg van structureel meer calorieën binnenkrijgen dan verbruiken, verschuift het setpoint geleidelijk omhoog. Wanneer iemand zwaarder wordt, lijkt het lichaam dat hogere gewicht als het nieuwe ‘normaal’ te gaan zien. Zelfs na gewichtsverlies blijft dat verhoogde setpoint vaak actief: het lichaam streeft er onbewust naar terug, alsof vetcellen en hersenen het eerdere gewicht herinneren en willen herstellen. Dat verklaart waarom het voor mensen die veel zijn afgevallen vaak moeilijker is om dat lagere gewicht vast te houden dan voor iemand bij wie dat gewicht altijd al stabiel was.
Waarom het setpoint zo hardnekkig is
Het setpoint is ontworpen om je lichaam te beschermen tegen energietekorten. Evolutionair gezien was dat heel logisch: in tijden van voedselschaarste hielpen deze biologische aanpassingen om vetreserves te behouden en overleving te verzekeren. Wanneer het lichaamsgewicht daalde, reageerde het lichaam door de stofwisseling te vertragen en signalen van honger te versterken – wat stimuleerde om voedsel te gaan zoeken. In een omgeving waarin eten schaars en beweging noodzakelijk was, was dit een effectief overlevingsmechanisme. Maar in onze moderne wereld, met een constante beschikbaarheid van calorieën en weinig noodzaak tot fysieke inspanning, werkt dit mechanisme vaak tegen ons. Het lichaam houdt hardnekkig vast aan het setpoint, wat blijvende gedragsverandering uitdagend maakt.
Wat gebeurt er bij diëten?
Veel traditionele diëten zetten het lichaam onbedoeld in de 'spaarstand'. Wanneer de energie-inname plots sterk daalt, ziet het lichaam dit als een signaal van voedselschaarste. En zoals je zojuist las, betekende dit evolutionair gezien ‘mogelijk gevaar’, waarop het lichaam reageert met een vertraging van de stofwisseling, het vasthouden van vetreserves en het verminderen van spiermassa om energie te besparen. Zodra je weer ‘normaal’ eet, grijpt het lichaam deze kans aan om verloren kilo’s snel terug te winnen. Bovendien kan een streng calorietekort het setpoint zelfs verder omhoogduwen, waardoor het lichaam zich instelt op een hoger voorkeursgewicht. Dit verklaart waarom crashdiëten vaak averechts werken en gewichtsverlies op lange termijn zo lastig vol te houden is.
De rol van insuline, leptine en ghreline
Insuline en leptine zijn dé sleutelhormonen in het verhaal van het setpoint. Hoge insulineniveaus – bijvoorbeeld als gevolg van chronische overconsumptie van snelle koolhydraten – stimuleren vetopslag en maken vetverbranding moeilijker. Leptine, dat het brein informeert over de vetreserves, raakt bij overgewicht vaak ontregeld (leptineresistentie), waardoor verzadigingssignalen uitblijven. Ook ghreline, het ‘hongerhormoon’, raakt dan uit balans, wat het hongergevoel versterkt en het risico op overeten verhoogt.
Mild en duurzaam veranderen
Het goede nieuws is – en we vallen in herhaling - : het setpoint is gelukkig niet in beton gegoten! Het lichaam is in staat om zich aan te passen – mits je de juiste aanpak kiest. In plaats van rigoureuze diëten of extreme interventies, draait duurzame gewichtsregulatie om mildheid en consistentie. Kleine, haalbare aanpassingen in voeding, beweging en stressmanagement helpen het lichaam om hormonale signalen te herstellen en stap voor stap een nieuw evenwicht te vinden. De sleutel daarbij is werken aan metabole flexibiliteit: het vermogen om soepel te schakelen tussen suiker- en vetverbranding.
Metabole flexibiliteit als sleutel tot setpoint-aanpassing
Metabole flexibiliteit kun je bereiken langs de weg van milde ketose. Hierbij leert je lichaam weer efficiënt vetten te gebruiken zonder het in een extreme staat te brengen. Precies dat is waar het 3Care-programma op focust. 3Care biedt een haalbare totaalaanpak op basis van een zogenoemde APK (Algehele Periodieke Ketose). Dit betekent dat je gezond, lekker en duurzaam gaat eten, én dat je lichaam naast glucose ook weer vetten (reservevet) gaat gebruiken als energiebron. Doe je dit regelmatig, dan word je weer metabool flexibel. Het 3Care programma helpt je ook je hormonen leptine, ghreline en insuline weer in balans te brengen. Bovendien helpt het 3Care programma je om afvalstoffen kwijt te raken en intern buikvet te verbranden. Regelmatig je ballast afvoeren, ondersteunt het zelfherstellend vermogen van je lichaam en zorgt voor een goede gezondheid. Kortom, een slimme, integrale aanpak die rekening houdt met het tempo van het lichaam en het setpoint duurzaam helpt verschuiven – zonder strijd, stress of jojo-effect. Zo werk je toe naar het resetten van je setpoint naar je initiële waarde.
Praktische tips voor coaches en cliënten
Wil je je klanten ondersteunen in blijvende gewichtsverandering op een gezonde wijze. Kies voor een integrale aanpak.
- Moedig milde en haalbare voedingsaanpassingen aan, geen extremen. Het 3Care programma helpt jong en oud bij een duurzame integratie van een metabool flexibele en gezonde leefstijl.
- Focus op stabiele bloedsuikerspiegels om insuline in balans te brengen. Met het 3Care programma hoef je je hier geen zorgen meer om te maken.
- Stimuleer beweging die vetverbranding activeert, zoals wandelen of krachttraining.
- Werk aan slaap en stressreductie – cruciale factoren voor leptinegevoeligheid.
- Leg uit dat veranderingen tijd kosten, maar dat duurzame resultaten het waard zijn.
Meer informatie?
Heb je vragen over het 3Care gezondheidsprogramma. Benader ons gerust. We vertellen je graag nog meer!